Παράσιτα στο σώμα

Τα ανθρώπινα παράσιτα είναι οργανισμοί που ζουν πάνω ή μέσα στο ανθρώπινο σώμα και λαμβάνουν θρεπτικά συστατικά και προστασία σε βάρος του ξενιστή. Αυτοί οι οργανισμοί μπορεί να κυμαίνονται από μικροσκοπικά πρωτόζωα και έλμινθους (σκουλήκια) έως μεγαλύτερα αρθρόποδα. Τα παράσιτα έχουν διαφορετικούς κύκλους ζωής και οδούς μετάδοσης και μπορούν να επηρεάσουν διαφορετικά όργανα και συστήματα του σώματος.

Τα μονοκύτταρα παράσιτα (πρωτόζωα) και τα πολυκύτταρα παράσιτα (έλμινθοι, αρθρόποδα) είναι αντιγονικά και βιοχημικά πολύπλοκα, όπως και το ιστορικό της ζωής τους και η παθογένεια των ασθενειών που προκαλούν. Κατά τη διάρκεια της ζωής τους, οι παρασιτικοί οργανισμοί συνήθως περνούν από διάφορα αναπτυξιακά στάδια, τα οποία συνοδεύονται από αλλαγές όχι μόνο στη δομή, αλλά και στη βιοχημική και αντιγονική σύνθεση. Ορισμένα προνυμφικά στάδια των ελμινθών μοιάζουν ελάχιστα με τα ενήλικα στάδια (π. Μερικά παράσιτα πρωτόζωων αλλάζουν επίσης σημαντικά κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Για παράδειγμα, το Toxoplasma gondii είναι ένα εντερικό κοκκίδιο στις γάτες, αλλά στον άνθρωπο παίρνει διαφορετική μορφή και εντοπίζεται σε εν τω βάθει ιστούς.

Ορισμένες από αυτές τις λοιμώξεις μπορεί να εξελιχθούν από μια καλά ανεκτή ή ασυμπτωματική κατάσταση σε μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια. Πολλές παρασιτικές λοιμώξεις μεταδίδονται από τα ζώα στον άνθρωπο (ζωονικές λοιμώξεις).

Πρωτόζωα παράσιτα

Τα πρωτόζωα είναι μικροσκοπικοί μονοκύτταροι οργανισμοί που μπορεί να είναι ελεύθεροι ή παρασιτικοί στη φύση. Η μετάδοση των πρωτόζωων που ζουν στο ανθρώπινο έντερο σε άλλο άτομο συμβαίνει συνήθως μέσω της κοπράνων-στοματικής οδού (π. Τα πρωτόζωα που ζουν στο ανθρώπινο αίμα ή ιστό μεταδίδονται σε άλλους ανθρώπους μέσω αρθροπόδων φορέων (π. χ. μέσω του τσιμπήματος ενός κουνουπιού ή μύγας σκνίπας).

Τα ανθρώπινα πρωτόζωα παράσιτα μπορούν να χωριστούν σε τέσσερις ομάδες ανάλογα με τον τρόπο κίνησής τους.

1. Sarcodidae: Χρησιμοποιήστε ψευδοπόδια για κίνηση. Αυτές περιλαμβάνουν τις αμοιβάδες Entamoeba (δυσεντερικό ηπατικό απόστημα), Dientamoeba (κολίτιδα) και Acanthamoeba (μπορεί να προκαλέσει μια σοβαρή, συχνά θανατηφόρα μόλυνση του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού που ονομάζεται κοκκιωματώδης εγκεφαλίτιδα).
2. Μαστιγωτές (sarcomastigophores): Χρησιμοποιήστε μαστίγια για μετακίνηση. Αυτές περιλαμβάνουν Giardia (διάρροια), Trypanosoma (νόσος του ύπνου και νόσος Chagas), λεϊσμανία (σπλαχνική, δερματική και βλεννογονοδερματική λεϊσμανίαση) και τριχομονίαση, μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη (ΣΜΝ).
3. Συμπλέγματα κορυφής: Το κορυφαίο σύμπλεγμα χρησιμοποιείται για κίνηση. Αυτά περιλαμβάνουν το Plasmodium (ελονοσία) και το Toxoplasma (μια ζωονοσογόνος λοίμωξη που προκαλείται από το παράσιτο Toxoplasma gondii με μια ποικιλία κλινικών συνδρόμων στον άνθρωπο).
4. Βλεφαροειδείς: Αυτά κινούνται με βλεφαρίδες και περιλαμβάνουν το Balanidium, ένα μεγάλο πρωτόζωο, το μόνο γνωστό βλεφαροφόρο ζώο που μολύνει τον άνθρωπο (δυεντερία). Περίπου το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μολυνθεί από βαλαντιδίαση.

Ελμινθοί

Οι ελμίνθοι είναι μεγάλοι πολυκύτταροι οργανισμοί που είναι συνήθως ορατοί με γυμνό μάτι στο στάδιο της ενηλικίωσης. Οι ελμινθοί μπορεί να είναι είτε ελεύθεροι είτε παρασιτικοί στη φύση. Στην ενήλικη μορφή τους, οι έλμινθες δεν μπορούν να αναπαραχθούν στο ανθρώπινο σώμα. Υπάρχουν τρεις κύριες ομάδες ελμινθών που είναι ανθρώπινα παράσιτα:

• Trematodes: Fasciola hepatica – ηπατική ολίσθηση; Fasciolopsis buski – εντερικός γόνατος; Paragonimus_westermani – πνευμονικός πνεύμονας; Το Σχιστόσωμα είναι βδέλλα.
• Κεστόδες (ταινίες): Diphyllobothrium Latum – ευρεία ταινία. Hymenolepis Nana – νάνος ταινία; Taenia Saginata – ταινία βοείου κρέατος; Taenia solium – χοιρινή ταινία.
• Οι νηματώδεις (στρογγυλοί σκώληκες) προκαλούν διάφορες ασθένειες στον άνθρωπο που μπορούν να επηρεάσουν τα έντερα ή να επιτεθούν άμεσα σε ορισμένους ιστούς. Ascaris
• Lumbricoides – γιγάντιο στρογγυλό σκουλήκι. Enterobius Vermcularis – pinworms και άλλα.

Εξωπαράσιτα

Πρόκειται για οργανισμούς που ζουν εξωτερικά στο δέρμα των ξενιστών τους. Τα παράσιτα του δέρματος τρέφονται με αίμα και επιδερμίδα. Συνήθως είναι τόσο μικρά που δεν μπορείτε να τα δείτε. Μερικά είδη τρυπώνουν στο δέρμα, άλλα ζουν στην επιφάνεια. Μερικά παράσιτα μπορούν να περάσουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους μέσα στο ανθρώπινο σώμα, αλλά πολλά ζουν έξω από το σώμα και τρέφονται μόνο περιστασιακά.

• Το Cimex Lectularius είναι ένα κοινό παράσιτο γνωστό ως κοριός.
• Η Dermatobia hominis είναι η προνύμφη της ανθρώπινης αλογόμυγας.
• Το Sarcoptes scabiei είναι ένα άκαρι που προκαλεί ψώρα.

Τα ανθρώπινα παράσιτα επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα σε περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε καθαρό νερό, εγκαταστάσεις υγιεινής και υγειονομική περίθαλψη.

Αιτίες παθολογίας

• Μολυσμένα τρόφιμα και νερό. Οι κακώς επεξεργασμένες ή μολυσμένες πηγές νερού μπορεί να περιέχουν παράσιτα όπως το Giardia lamblia και το Cryptosporidium, τα οποία οδηγούν σε γαστρεντερικές λοιμώξεις. Η κατανάλωση μη μαγειρεμένων ή μολυσμένων τροφίμων, ιδιαίτερα ωμού ή μη μαγειρεμένου κρέατος και θαλασσινών, μπορεί να οδηγήσει στη μετάδοση παρασίτων όπως το Toxoplasma gondii και το Trichinella spiralis.
• Κακή υγιεινή και υγιεινή. Πολλές παρασιτικές λοιμώξεις, ιδιαίτερα αυτές που προκαλούνται από έλμινθους (π.
• Μετάδοση φορέα από εντόμους φορείς. Παράσιτα όπως το Plasmodium (ελονοσία), το Trypanosoma (νόσος Chagas, η αφρικανική ασθένεια του ύπνου) και τα νηματώδη (που προκαλούν λεμφική φιλαρίαση) μεταδίδονται μέσω των τσιμπημάτων μολυσμένων εντόμων: κουνουπιών, κοριών και σκνίπων.
• Μετάδοση από ζώο σε άνθρωπο: Ορισμένα παράσιτα είναι δεξαμενές στα ζώα και οι άνθρωποι μπορούν να μολυνθούν μέσω άμεσης επαφής με μολυσμένα ζώα ή τα περιττώματά τους. Για παράδειγμα, το Toxoplasma gondii μπορεί να μεταδοθεί μέσω της επαφής με τα κόπρανα της γάτας.
• Εισαγόμενες λοιμώξεις. Τα άτομα που ταξιδεύουν σε περιοχές όπου ορισμένα παράσιτα είναι ενδημικά μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο να προσβληθούν από λοιμώξεις που δεν απαντώνται συνήθως στη χώρα τους.
• Μετάδοση από άτομο σε άτομο. Μερικά παράσιτα στο σώμα, ιδιαίτερα εντερικά παράσιτα όπως το Enterobius vermcularis (pinworms) και το Giardia lamblia, μπορούν να μεταδοθούν από άτομο σε άτομο μέσω άμεσης επαφής, συχνά σε συνθήκες συνωστισμού ή σε κοινόχρηστο κατάλυμα.
• Μολυσμένο έδαφος: Ορισμένα είδη ελμινθών, συμπεριλαμβανομένων των νηματωδών, μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο μέσω της επαφής με μολυσμένο έδαφος που περιέχει αυγά ή προνύμφες παρασίτων.

Συμπτώματα της νόσου

Ανάλογα με τον τύπο του παρασίτου στο ανθρώπινο σώμα, τη θέση της μόλυνσης και τη σοβαρότητα της προσβολής, η ελμινθίαση μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορα συμπτώματα:

• Κοιλιακό άλγος, κράμπες και δυσφορία.
• Ναυτία και έμετος.
• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
• Απώλεια βάρους και υποσιτισμός.
• Αναιμία λόγω απώλειας αίματος και θρεπτικών συστατικών.
• Ορατά σκουλήκια στα κόπρανα.
• Περιπρωκτικός κνησμός (μια λοίμωξη από σκώληκα (Enterobius vermcularis) μπορεί να προκαλέσει περιπρωκτική φαγούρα στα παιδιά, ειδικά τη νύχτα).
• Αναπνευστικά συμπτώματα: Μερικά σκουλήκια, όπως: B. Ascaris lumbricoides, μπορεί να μεταναστεύσει στην αναπνευστική οδό και να προκαλέσει συμπτώματα όπως βήχα και συριγμό.
• Υψηλή θερμοκρασία: Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ελμινθικές λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν χαμηλό πυρετό.
• Η λοίμωξη από μερικούς ηπατικούς σκώληκες ή ταινία μπορεί να προκαλέσει διόγκωση του ήπατος (ηπατομεγαλία) ή σπλήνας (σπληνομεγαλία).

Τα πρωτόζωα (πρωτόζωα παράσιτα) προκαλούν συχνότερα διάρροια. Η υπερβολική διάρροια μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση, μια κατάσταση ιδιαίτερα συχνή σε παιδιά κάτω των 5 ετών. Οι τοξίνες που απελευθερώνονται από το παθογόνο και εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος προκαλούν αδυναμία, πόνο στην κοιλιά και στους μύες. Εάν η μόλυνση γίνει χρόνια, εμφανίζεται απώλεια βάρους και δερματικά εξανθήματα.

Διάγνωση της νόσου

Η διάγνωση των παρασιτικών λοιμώξεων απαιτεί συνδυασμό κλινικής εξέτασης, εργαστηριακών εξετάσεων για παράσιτα και μερικές φορές απεικονιστικών μελετών.

Ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, που περιλαμβάνει πληροφορίες για ταξίδια σε άλλες χώρες, έκθεση σε μολυσμένο νερό ή φαγητό και συμπτώματα, βοηθά τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να περιορίσουν πιθανές παρασιτικές λοιμώξεις. Μια φυσική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει σημεία και συμπτώματα που σχετίζονται με λοιμώξεις, όπως: Β. Δερματικό εξάνθημα, ευαισθησία στην κοιλιά ή διευρυμένα όργανα.

Η μικροσκοπική εξέταση δειγμάτων κοπράνων είναι μια κοινή μέθοδος για τον εντοπισμό των εντερικών παρασίτων, συμπεριλαμβανομένων των ελμίνθων (σκουλήκια) και των πρωτόζωων. Εάν υπάρχει υποψία εντεροβίασης, συνταγογραφείται επίχρισμα από την περιπρωκτική περιοχή, το οποίο στη συνέχεια εξετάζεται στο μικροσκόπιο. Οι εξετάσεις αίματος για παράσιτα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση αντισωμάτων, αντιγόνων ή DNA από παράσιτα.

• Για τη διάγνωση της εχινόκοκκωσης συνταγογραφούνται ορολογικές εξετάσεις και μερικές φορές υπερηχογράφημα του ήπατος.
• Η διάγνωση της οπισθορχίασης γίνεται με εξετάσεις κοπράνων και ορολογικές εξετάσεις, μερικές φορές με εξέταση DNA.
• Η τοξοκαρίαση μπορεί να ανιχνευθεί με εξετάσεις για την ανίχνευση αντισωμάτων στο Toxocara, μια εξέταση DNA για παράσιτα και μια γενική εξέταση αίματος που δείχνει ηωσινοφιλία.
• Η διάγνωση της Giardiasis γίνεται με ανάλυση κοπράνων και ορολογικές εξετάσεις.
• Για τη διάγνωση της ασκαρίασης, χρησιμοποιούνται μικροσκοπία κοπράνων και εξετάσεις για αντισώματα στο Ascaris.
• Τριχίνωση: Ορολογικές εξετάσεις και ανάλυση DNA τριχινέλλας.

Τα δείγματα ούρων μπορούν να ελεγχθούν για την παρουσία αυγών, προνυμφών ή αντιγόνων παρασίτων, ιδιαίτερα σε λοιμώξεις όπως η σχιστοσωμίαση.

Η ακτινολογική απεικόνιση όπως ο υπέρηχος, η αξονική τομογραφία ή η μαγνητική τομογραφία μπορεί να απεικονίσει και να εκτιμήσει την έκταση της βλάβης των ιστών που προκαλούνται από ορισμένα παράσιτα, ιδιαίτερα από κυστικά ή παράσιτα που διεισδύουν στον ιστό.

Θεραπεία

Η θεραπεία των παρασιτικών λοιμώξεων συνήθως περιλαμβάνει τη χρήση αντιπαρασιτικών φαρμάκων. Τα συγκεκριμένα φάρμακα και η διάρκεια της θεραπείας εξαρτώνται από τον τύπο της λοίμωξης που προκαλεί τη λοίμωξη, τη σοβαρότητά της και τα όργανα που επηρεάζονται. Η μετρονιδαζόλη και η τινιδαζόλη είναι δραστικές έναντι μιας ποικιλίας πρωτοζώων, συμπεριλαμβανομένων των Entamoeba histolytica και Giardialamlia. Atovaquone-Proguanil: Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία και την πρόληψη της ελονοσίας και ορισμένων λοιμώξεων από πρωτόζωα. Τα ανθελμινθικά περιλαμβάνουν αλβενδαζόλη, πραζικουαντέλη, ιβερμεκτίνη, παμοϊκή πυραντέλη, σουλφαδιαζίνη και σουραμίνη.

Πρόγνωση και πρόληψη της νόσου

Η πρόγνωση για τη θεραπεία των παρασίτων στο σώμα ποικίλλει πολύ και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως ο τύπος του παρασίτου, η σοβαρότητα της μόλυνσης, τα συστήματα οργάνων που επηρεάζονται και η γενική υγεία του ατόμου. Σε πολλές περιπτώσεις, η έγκαιρη και σωστή θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε ευνοϊκό αποτέλεσμα, ενώ η έλλειψη θεραπείας ή σοβαρές λοιμώξεις μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές και μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία.

Το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της έκβασης μιας παρασιτικής μόλυνσης. Τα ανοσοεπαρκή άτομα μπορεί να έχουν καλύτερη πρόγνωση από τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Η ανάπτυξη επιπλοκών όπως βλάβη οργάνων, χρόνια φλεγμονή ή δευτερογενείς λοιμώξεις μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την πρόγνωση. Επιπλοκές μπορεί να προκύψουν από μακροχρόνιες ή μη θεραπευμένες λοιμώξεις.

Ορισμένες παρασιτικές λοιμώξεις μπορεί να γίνουν χρόνιες και να επιμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι χρόνιες λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν συνεχή προβλήματα υγείας και μπορεί να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν.

Η συμμετοχή κρίσιμων συστημάτων οργάνων όπως το νευρικό, το καρδιαγγειακό ή το αναπνευστικό σύστημα μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην πρόγνωση. Τα παράσιτα που επιτίθενται σε ζωτικά όργανα μπορούν να προκαλέσουν πιο σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.

Για την πρόληψη των παρασιτικών λοιμώξεων, πρέπει να ληφθούν διάφορα μέτρα για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης και μετάδοσης. Οι γενικές συστάσεις για την πρόληψη της μόλυνσης από παράσιτα είναι:

• Πλένετε καλά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό μετά τη χρήση της τουαλέτας, πριν από το φαγητό και αφού αγγίξετε κατοικίδια ζώα ή χώμα.
• Διατηρήστε τα νύχια σας κοντά και καθαρά για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο αυγών ή κύστεων παρασίτων να μπουν κάτω από τα νύχια σας.
• Μαγειρέψτε καλά το κρέας, τα ψάρια και τα πουλερικά για να σκοτώσετε τα παράσιτα. Πλένετε καλά τα φρούτα και τα λαχανικά, ειδικά αν τρώγονται ωμά.
• Πίνετε καθαρό πόσιμο νερό από καθαρές ή βρασμένες πηγές, ειδικά όταν ταξιδεύετε σε περιοχές όπου υπάρχει υψηλός κίνδυνος υδατογενών παρασίτων.
• Χρησιμοποιήστε εντομοαπωθητικό για να αποτρέψετε τα τσιμπήματα από κουνούπια, τσιμπούρια και άλλους φορείς που μπορούν να μεταδώσουν παρασιτικές ασθένειες.
• Βεβαιωθείτε ότι τα κατοικίδιά σας λαμβάνουν τακτικές κτηνιατρικές εξετάσεις και φάρμακα αποπαρασίτωσης.
• Απορρίψτε τα απορρίμματα κατοικίδιων ζώων σωστά για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο μόλυνσης από παράσιτα.